Τι είναι το πλακώδες καρκίνωμα του τραχήλου της μήτρας;
Το πλακώδες καρκίνωμα του τραχήλου είναι ο πιο συχνός τύπος καρκίνου στον τράχηλο της μήτρας.
Κάθε χρόνο στις ΗΠΑ θα διαγνωστούν 11.000 γυναίκες με διηθητικό πλακώδες καρκίνωμα και θα αποβιώσουν περίπου 3.500, να σημειωθεί εδώ ότι κάθε χρόνο η θνησιμότητα μειώνεται κατά 4%.
Κύριος λόγος για τη μείωση αυτή της θνησιμότητας αποτελεί η ευρύτερη αξιοποίηση του τεστ – Παπ (test-Pap), χάρις στο οποίο ανιχνεύονται προκαρκινικές καταστάσεις ή και καρκίνοι σε αρχικά στάδια, και έτσι να μπορούν να αντιμετωπιστούν με πολύ καλά αποτελέσματα
Για παράδειγμα το ποσοστό επιβίωσης ασθενών με πρώιμου σταδίου καρκίνου του τραχήλου φτάνει και ξεπερνά το 90%.
Ποιος είναι πιο πιθανόν να εμφανίσει πλακώδες καρκίνωμα τραχήλου της μήτρας;
Σχεδόν οι μισές από τις γυναίκες που διαγιγνώσκονται με πλακώδες καρκίνωμα του τραχήλου είναι μέσης ηλικίας ενώ το 20% περίπου είναι πάνω από 65 ετών.
Προ-καρκινικές αλλοιώσεις είναι δυνατόν να ανιχνευτούν σε οποιαδήποτε ηλικία μετά την έναρξη της σεξουαλικής ζωής. Για το λόγο αυτό είναι σημαντικό να πραγματοποιούνται συχνά τεστ Pap κατά τη διάρκεια όλης της ζωής μια γυναίκας.
Ο πιο σημαντικός παράγοντας κινδύνου αποτελεί η επίμονη λοίμωξη από τον ίο των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV) και η εξέλιξη μιας προκαρκινικής αλλοίωσης.
Η μη πραγματοποίηση συχνού ελέγχου με το τεστ Pap αποτελεί και αυτή ένα παράγοντα κινδύνου. Περισσότερες από τις μισές γυναίκες με διηθητικό πλακώδες καρκίνωμα δεν είχαν πραγματοποιήσει κανέναν έλεγχο με το τεστ Pap την τελευταία πενταετία πριν τη διάγνωση της νόσου.
Άλλοι παράγοντες κινδύνου είναι το οικογενειακό ιστορικό, το κάπνισμα, ανοσοκαταστολή κ.α.
Η καλύτερη άμυνα απέναντι στην ανάπτυξη διηθητικού πλακώδους καρκινώματος του τραχήλου αποτελεί η πρόληψη με τη χρήση του τέστ Pap.
Τι χαρακτηρίζει το πλακώδες καρκίνωμα του τραχήλου της μήτρας;
Τραχηλικά κύτταρα είναι δυνατόν λόγω μιας επίμονης λοίμωξης από τον ιό HPV να αποκτήσουν προ-καρκινικά χαρακτηριστικά
Σε ένα μικρό αριθμό περιπτώσεων και μετά από ένα μακρύ χρονικό διάστημα, συνήθως τουλάχιστον 10 χρόνια, τα κύτταρα αυτά μπορεί να αποκτήσουν διηθητικές ιδιότητες.
Ιστολογικοί τύποι του καρκίνου του τραχήλου είναι το πλακώδες καρκίνωμα (80 έως 90%) των περιπτώσεων και το αδενοκαρκίνωμα (10 έως 20% των περιπτώσεων), Καρκινώματα με χαρακτηριστικά και των δυο τύπων ονομάζονται αδενοπλακώδη.
Πλακώδη καρκινώματα σε πρώιμα στάδια συνήθως είναι χωρίς συμπτώματα. Σε προχωρημένα στάδια η συμπτωματολογία μπορεί να συμπεριλαμβάνει ανώμαλες κολπικές αιμορραγίες, πόνους στην πύελο ή και πόνο κατά τη σεξουαλική επαφή
Με ποιο τρόπο γίνεται η διάγνωση;
Ένας κυτταρολόγος εξετάζει το υλικό του τεστ Παπ προκειμένου να ανιχνεύσει προκαρκινικές αλλοιώσεις ή και στοιχεία κακοήθειας
Στην περίπτωση που έχουμε τέτοιες ενδείξεις, τοτε είναι συνήθως απαραίτητες η κολποσκόπηση ή/και η βιοψία. Κατά τη διάρκεια της κολποσκόπησης ο γυναικολόγος σας θα εξετάσει την επιφάνεια του τραχήλου χρησιμοποιώντας τον απαραίτητο εξοπλισμό.
Ένα μικρό κομμάτι (βιοψία) λαμβάνεται από τον τράχηλο προκειμένου ο παθολογοανατόμος να το εξετάσει κάτω από το μικροσκόπιο.
Τι σημαίνει η σταδιοποίηση του καρκίνου;
Το στάδιο 0 αντιστοιχεί σε προκαρκινικές αλλοιώσεις ή σε μη διηθητικό στοιχείο (in-situ)
Στο στάδιο 1 το καρκίνωμα καταλαμβάνει μικρή έκταση και περιορίζεται στον τράχηλο, στο στάδιο 4 το καρκίνωμα έχει επεκταθεί πέρα από τον τράχηλο, ενώ τα στάδια 2 και 3 εκφράζουν καταστάσεις μεταξύ αυτών των δύο άκρων.
Πώς οι γιατροί αποφασίζουν ποιο χειρουργείο ή θεραπεία μπορεί να είναι απαραίτητη;
Η ιστολογική έκθεση θα περιλαμβάνει αρκετές λεπτομέρειες για τον όγκο όπως το εάν το καρκίνωμα είναι διηθητικό ή όχι Εάν είναι διηθητικό θα αναφέρεται το μέγεθος του όγκου και το βάθος διήθησης.
Οι πληροφορίες αυτές παίζουν σημαντικό ρόλο στην σταδιοποίηση και στην επιλογή της θεραπείας.
Είναι σημαντικό να γνωρίζετε ότι μπορείτε περισσότερο για τις θεραπευτικές επιλογές για να ληφθεί η πιο σωστή για εσάς απόφαση.
Τι θεραπευτικές επιλογές είναι διαθέσιμες για το πλακώδες καρκίνωμα του τραχήλου;
Η θεραπευτική αντιμετώπιση του πλακώδους καρκίνου του τραχήλου περιλαμβάνει το χειρουργείο, την ακτινοθεραπεία και την χημειοθεραπεία ή/και συνδυασμό αυτών των μεθόδων, σε συνδυασμό με ψυχολογική υποστήριξη και αντιμετώπιση πιθανού πόνου.
Η χειρουργική αντιμετώπιση συνήθως χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση του πρωτοπαθούς όγκου που βρίσκεται περιορισμένος στον τράχηλο και σε γειτονικές περιοχές.
Για προκαρκινικές καταστάσεις οι επιλογές που υπάρχουν περιλαμβάνουν την κωνοειδή εκτομή (με νυστέρι), την κρυοχειρουργική, την εξάχνωση με laser, και το LEEP (loop electrosurgical excision procedure) όπου χρησιμοποιείται κατάλληλο εργαλείο που χρησιμοποιεί ηλεκτρικό ρεύμα. Με τους τρόπους αυτούς απομακρύνεται ή καταστρέφεται ο ιστός με τις προκαρκινικές αλλοιώσεις.
Στις περισσότερες περιπτώσεις διηθητικού καρκινώματος είναι αναγκαία η υστερεκτομή, κατά την οποία απομακρύνεται η μήτρα, ο τράχηλος και ένα τμήμα του κόλπου πολλές φορές σε συνδυασμό μαζί με τα εξαρτήματα.
Κατά τη διάρκεια της υστερεκτομής ο χειρούργος μπορεί να εξαιρέσει και λεμφαδένες προκειμένου να εξεταστούν από τον παθολογοανατόμο για να αποκλειστεί μετάσταση από το καρκίνωμα.
Σε ορισμένες περιπτώσεις με λιγότερο εκτεταμένα καρκινώματα, μικρότερης έκτασης χειρουργικοί χειρισμοί είναι δυνατόν να απομακρύνουν το καρκινικό ιστό.
Η ακτινοθεραπεία μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να μειωθεί το μέγεθος όγκων ή/και για να καταστρέψει καρκινικά κύτταρα που πιθανόν να έχουν μείνει μετά την χειρουργική επέμβαση. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνη της ή σε συνδυασμό με το χειρουργείο ή/και την χημειοθεραπεία Αρκετές ασθενείς με καρκίνωμα που εκτείνεται εκτός του τραχήλου λαμβάνουν ακτινοθεραπεία
Υπάρχουν δύο είδη ακτινοθεραπείας, η εξωτερική ακτινοθεραπεία -η ακτινοβολία προέρχεται από ένα μηχάνημα- και η εσωτερική ακτινοθεραπεία (βραχυθεραπεία) -η ακτινοβολία προέρχεται από τοπικά ενθέματα που τοποθετούνται στον τράχηλο.
Εάν ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί – ή εάν απλώς υπάρχει πιθανότητα- εκτός του τραχήλου τότε συστήνεται η χημειοθεραπεία, φάρμακα δηλαδή που μπορεί να καθυστερήσουν την ανάπτυξη του καρκίνου.
Τι είδους ερωτήσεις μπορώ να κάνω στους γιατρούς μου;
Κάνετε ότι ερώτηση θέλετε! Δεν υπάρχουν ερωτήσεις που πρέπει να διστάσετε να κάνετε. Σας προτείνουμε ορισμένες:
- Σας παρακαλώ περιγράψτε μου τον τύπο καρκίνου που έχω και τι θεραπευτικές επιλογές είναι διαθέσιμες.
- Σε πιο στάδιο βρίσκεται ο καρκίνος μου;
- Υπάρχουν πιθανότητες πλήρους ύφεσης;
- Ποιες θεραπευτικές επιλογές προτείνεται; Γιατί πιστεύεται οτι αυτή είναι η καλύτερη επιλογή;
- Ποια είναι τα υπέρ και ποια τα κατά αυτών των θεραπευτικών επιλογών;
- Ποιες μπορεί να είναι οι παρενέργειες;
- Χρειάζεται να πάρω και δεύτερη γνώμη;
- Η ιατρική ομάδα σας έχει εμπειρία στην αντιμετώπιση του τύπου καρκίνου που έχω;
- Ποιοι γιατροί θα ασχοληθούν με την περίπτωση μου;
Το κείμενο βασίστηκε σε μια δουλειά του Κολεγίου των Αμερικάνων
Παθολογοανατόμων (cap.org) και έχει γραφτεί για να σας βοηθήσει να καταλάβετε καλύτερα τη διάγνωσή σας και να αξιολογήσετε σημαντικές επιλογές θεραπείας.
Αθανάσιος Σιμούλης
Ιατρός Παθολογοανατόμος
www.biopsies.gr
