Χρόνια Φλεβική Ανεπάρκεια
Χρόνια φλεβική ανεπάρκεια σημαίνει ότι το φλεβικό αίμα παραμένει στα κάτω άκρα και δεν προωθείται προς την καρδιά, με αποτέλεσμα να πρήζονται τα πόδια ιδιαίτερα στους αστραγάλους. Συνήθως ο ασθενής το αναφέρει ως φλεβίτη ή φλεβίτιδα. Η χρόνια φλεβική ανεπάρκεια είναι κληρονομική και χειροτερεύει με την ορθοστασία, την άθληση που περιλαμβάνει την άρση βαρών, την εγκυμοσύνη, την παχυσαρκία και τα ρούχα που είναι στενά στην μέση. Μπορεί όμως να δημιουργηθεί με την έντονη άσκηση στην άρση βαρών και δεν είναι αναστρέψιμη, δηλαδή εάν σταματήσει κάποιος την αθλητική δραστηριότητα δεν σημαίνει ότι θα επανέλθει στην προηγούμενη κατάσταση. Αντιθέτως η φλεβική ανεπάρκεια που παρατηρείται κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης μετά τον τοκετό αποκαθίσταται.
Η χρόνια φλεβική ανεπάρκεια μπορεί να είναι επιπολής (επιφανειακή) δηλαδή ορατή, όπου ο ασθενής βλέπει την διόγκωση των φλεβών και την δημιουργία κιρσών, τόσο στην πρόσθια επιφάνεια των κάτω άκρων όσο στην οπίσθια επιφάνεια τους γαστροκνήμια. Επίσης μπορεί να είναι εν τω βάθη (βαθειά) φλεβική ανεπάρκεια όπου ανεπαρκή η μηριαία φλέβα και η ανεπάρκεια της είναι ορατή με την διόγκωση των αστραγάλων.
Η φλεβική ανεπάρκεια μπορεί να υπάρχει στο ένα ή και τα δύο άκρα, να συνυπάρχει η επιπολής με την εν τω βάθη και δεν είναι απαραίτητο να υπάρχει σε ολόκληρο το κάτω άκρο αλλά να υπάρχει σε μέρος αυτού δηλαδή να υπάρχει στον μηρό ή στην κνήμη ή πίσω στην γαστροκνήμια. Η χρόνια φλεβική ανεπάρκεια οφείλεται στην ανεπάρκεια των βαλβίδων που περιέχονται στον αυλό του φλεβικού αγγείου και λόγω της αυξήσεως της διαμέτρου της δεν εφάπτονται μεταξύ τους με αποτέλεσμα το φλεβικό αίμα να επιστρέφει και να παραμένει, λόγω βαρύτητας, στο κατώτερο τμήμα του κάτω άκρου δηλαδή στους αστραγάλους. Η παραμονή του φλεβικού αίματος στα κάτω άκρα προκαλεί, εκτός από τα οιδήματα, πόνο και κνησμό.
Ο πόνος οφείλεται στο οίδημα επειδή πιέζονται οι ιστοί, οι απολήξεις των νεύρων και εμποδίζεται η αρτηριακή κυκλοφορία, ο δε κνησμός στις τοξικές ουσίες που περιέχονται στο φλεβικό αίμα. Φυσικά με αυτό τον τρόπο προκαλείται ατροφία των ιστών λόγω της κακής αιμάτωσης με αποτέλεσμα να δημιουργούνται άτονα έλκη. Επίσης ο κνησμός προκαλεί την διακοπή της συνέχειας του δέρματος με αποτέλεσμα να δημιουργούνται επιμολύνσεις. Η διάγνωση γίνεται από ακτινολόγο ή άλλο ειδικό ιατρό με την χρήση εγχρώμου Doppler.
Η χρόνια στάση του αίματος στα κάτω άκρα προκαλεί δερματίτιδα από φλεβική στάση και το αποτέλεσμα της είναι η σκουρόχρωμη εμφάνιση των προσβεβλημένων ιστών. Ο τραυματισμός στα κάτω άκρα, όπου έχει διαγνωσθεί φλεβική ανεπάρκεια, χωρίς την διακοπή της συνέχειας του δέρματος μπορεί να προκαλέσει όμως την διακοπή της συνέχειας του αγγείου και τότε έχουμε την φλεβίτιδα, η οποία δημιουργείται λόγω της προσπάθειας του οργανισμού να επουλώσει την βλάβη. Με αυτό τον μηχανισμό επούλωσης δημιουργείται ο θρόμβος ο οποίος διακόπτει την ροή του αίματος με αποτέλεσμα να μεγαλώνει το μήκος του θρόμβου όσο το αίμα μένει ακίνητο. Τότε παρατηρείται ερυθρότητα του δέρματος και αντιστοιχεί στο σημείο της θρόμβωσης. Στην περίπτωση αυτή χορηγείται θεραπεία με ηπαρινούχα σκευάσματα για να διαλυθεί ο θρόμβος και μετά χορηγούνται αιμορεολογικά σκευάσματα τα οποία βοηθούν στην καλλίτερη ροή του φλεβικού αίματος.
Ο φόβος σε περίπτωση θρόμβωσης είναι να μην αποκολληθεί ο θρόμβος, ο οποίος τις πρώτες ώρες είναι εύκολο να αποκολληθεί σε περίπτωση δυνατής ροής του αίματος και να φύγει από το σημείο σχηματισμού του, ο οποίος ανάλογα με το μέγεθος του μπορεί να λειτουργήσει ως έμβολο και να αποφράξει ένα άλλο αγγείο μικρότερο σε διάμετρο οπότε θα προκαλέσει διακοπή της ροής του αίματος με δυσμενή αποτελέσματα για τον ασθενή. Εξαρτάται ποιο ζωτικό όργανο θα αποκλεισθεί με τις ανάλογες επιπτώσεις. Φυσικά με την πάροδο του χρόνου ο θρόμβος συρρικνώνεται, επανέρχεται η ροή του φλεβικού αίματος και χωρίς φαρμακευτική αγωγή. Η θεραπεία με αιμορεολογικά σκευάσματα χορηγείται κατά την διάρκεια των καλοκαιρινών μηνών και ακολουθείται ελαστική πίεση, χρήση ειδικών καλτσών, κατά την διάρκεια των ψυχρών μηνών.
Ο σκοπός της ελαστικής θεραπείας γίνεται για να μειώσουμε το εύρος του αγγείου, τα οιδήματα των κάτω άκρων και για να διακόπτουμε την χρήση των φαρμακευτικών σκευασμάτων. Κατά την διάρκεια των καλοκαιρινών μηνών επιβάλλεται η χρήση υποδημάτων με πέντε εκατοστά τακούνι για τις γυναίκες και κατά την διάρκεια της ορθοστασίας να γίνονται ανασηκώσεις της πτέρνας ούτως ώστε με την χρήση των μυών να προωθείται το φλεβικό αίμα προς την καρδιά οπότε μειώνονται τα οιδήματα. Σε περίπτωση σοβαρής επιπολής φλεβικής ανεπάρκειας και με την προϋπόθεση ότι δεν παρατηρείται ανεπάρκεια της μηριαίας φλέβας τότε μπορεί να γίνει χειρουργική θεραπεία με αφαίρεση των αγγείων, σαφηνεκτομή μείζονος ή ελάσσονος σαφηνής.
Γιάννης Μυροφόρου
Ειδικός Γενικός Ιατρός
Αντιπρόεδρος του ΙΣΡ
